Schisandra chinensis - owoc Dalekiego Wschodu
Schisandra (Schisandra chinensis) jest od wielu stuleci stosowana w medycynie Dalekiego Wschodu. Owoce tej rośliny są niewielkimi jagodami o mocnym, czerwonym zabarwieniu. Pomimo tego, że schisandra jest znana od wieku, stosunkowo niedawno wiedza o niej dotarła do Europy i Ameryk. Pierwsza monografia o owocach schisandra ukazała się w amerykańskiej farmakopei dopiero w roku 1999. Schisandra wykazuje silne działanie hepatoprotekcyjne, wspomaga systemy antyoksydacyjne, pomaga walczyć z chorobami sercowo-naczyniowymi i otyłością.
Skład chemiczny
Owoc S. Schinensis charakteryzuje się bogatym, wciąż nie w pełni poznanym składem chemicznym. Głównymi bioaktywnymi składnikami są specyficzne lignany, należące do grupy polifenoli. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć lignany dibenzocyklooktadienowe. Owoce tej rośliny zawierają liczne olejki eteryczne, kwas chlorogenowy, kumarowy, hydroksybenzoesowy, czy salicylowy. Potwierdzono również obecność flawonoidów, m.in.: hiperozydu, izoquercitrin, rutyny i kwercetyny. Ponad to, owoce S. chinensis są bogate w polisacharydy i monosacharydy (glukoza, fruktoza, arabinoza i galaktoza), witaminy (C i E), fitosterole (stigmasterol, β-sitosterol), kwasy organiczne (kwas cytrynowy, jabłkowy, fumarowy i kwas winowy) i biopierwiastki (Ca, Mg, Fe, Mn, B, Zn, Cr, Ni, Cu, Co).
Bioaktywne składniki - lignany dibenzocyklooktadienowe
Lignany dibenzocyklooktadienowe to duża grupa związków chemicznych o różnych mechanizmach działania, determinujących właściwości lecznicze tej rośliny. Do tych mechanizmów możemy zaliczyć: zablokowanie kanałów wapniowych, obniżenie poziomu enzymów wątrobowych - aminotransferazy alaninowej (ALT) oraz aminotransferaza asparaginianowej (AST), hamowanie cyklooksygenazy 1 i 2 (COX-1 i COX -2) oraz zmniejszenie wydzielania cytokin prozapalnych.
Wpływ na wątrobę
Działanie hepatoprotekcyjne należy do najlepiej opisanych właściwości wyciągów z S. Schinensis. Opiera się ono w głównej mierze na obecności bioaktywnych lignanów dibenzocyklooktadienowych. Badania potwierdziły, że lignany te wpływają na regenerację wątroby, szczególnie regenerację po uszkodzeniach związanych ze stresem oksydacyjnym. Substancje te zwiększają ilość glutationu, który jest najważniejszym enzymem antyoksydacyjnym w komórkach i zmniejszają peroksydację lipidów.
Działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe
Wiele z bioaktywnych składników S. chinensis ma wysoki potencjał antyoksydacyjny. Badania przeprowadzone na zwierzętach potwierdziły, że ekstrakty chronią przed uszkodzeniami oksydacyjnymi tkankę wątrobową, serce oraz centralny układ nerwowy. Najnowsze badania wykazały, że schizandryna B (jeden z lignanów) łagodzi dysfunkcję serca wywołaną przez doksorubicynę poprzez działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Właściwości przeciwzapalne są związane z hamowaniem działania tlenku azotu (NO) oraz produkcji prozapalnych prostaglandyn i cytokin. Wykazano również, że ekstrakty z Schisandra mogą mieć potencjał przeciwnowotworowy. Ekstrakty wzmagają oczyszczanie komórek z metabolitów nowotworowych i zmniejszają liczbę ognisk nowotworowych. Badania przedkliniczne wskazują na wysoki potencjał terapeutyczny w przypadku raka wątroby i raka okrężnicy. W badaniach na hodowlach komórkowych ludzkiej białaczki wykazano, że ekstrakty mogą indukować proces apoptozy w komórkach nowotworowych.
Schisandra w walce z chorobami cywilizacyjnymi
Ekstrakty z owoców S. chinensis i zawarte w nich lignany dibenzocykloktadienowe mogą wspomóc leczenie i prewencje chorób sercowo-naczyniowych, takich jak nadciśnienie, czy zawał mięśnia sercowego. Wyciągi te wywierają działanie ochronne poprzez kontrolowanie wielu szlaków sygnałowych zaangażowanych w różne procesy biologiczne, takie jak: kurczliwość naczyń, zwłóknienie, zapalenie, stres oksydacyjny i apoptozę. Ekstrakty hamują również różnicowanie preadipocytów i adipogenezę, co prowadziło do zmniejszenia masy ciała i masy tkanki tłuszczowej u otyłych szczurów karmionych paszą wysokotłuszczową. Wiele badań pokazuje również, że roślina ta może wspomóc nas w walce z infekcją, ponieważ wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.
Źródła:
- Szopa A, Ekiert R, Ekiert H. Current knowledge of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. (Chinese magnolia vine) as a medicinal plant species: a review on the bioactive components, pharmacological properties, analytical and biotechnological studies. Phytochemistry Reviews. 2017;16(2):195-218. doi:10.1007/s11101-016-9470-4.
- Hu D, Yang Z, Yao X, et al. Dibenzocyclooctadiene lignans from Schisandra chinensis and their inhibitory activity on NO production in lipopolysaccharide-activated microglia cells. Phytochemistry. 2014;104:72–78.
- Thandavarayan RA, Giridharan VV, Arumugam S, et al. Schisandrin B prevents doxorubicin induced cardiac dysfunction by modulation of DNA damage, oxidative stress and inflammation through inhibition of MAPK/p53 signaling. PLoS One. 2015;10:e0119214.
- Chun JN, Cho M, So I, et al. The protective effects of Schisandra chinensis fruit extract and its lignans against cardiovascular disease: a review of the molecular mechanisms. Fitoterapia. 2014;97:224–233.
- Park HJ, Cho JY, Kim MK, et al. Anti-obesity effect of Schisandra chinensis in 3T3-L1 cells and high fat diet-induced obese rats. Food Chem. 2012;134:227–234.
- Thandavarayan RA, Giridharan VV, Arumugam S, et al. Schisandrin B prevents doxorubicin induced cardiac dysfunction by modulation of DNA damage, oxidative stress and inflammation through inhibition of MAPK/p53 signaling. PLoS One.
